Yapay zeka teknolojileri casusluk faaliyetlerini artırmada muazzam imkanlar sunuyor ve ‘gelişmiş demokrasi’ ülkelerinde teknoloji politik ve sosyal kontrol aracı olarak kullanılıyor.
Uygulamalardan ve web sitelerinden toplanan verilerle reklamlar ve sosyal yayınlar optimize ediliyor. Ancak aynı veriler, yetkililer tarafından birinin kişisel yaşamını ve siyasi eğilimlerini anlamak ve takip etmek için de kullanılabilir durumda. Akıllı telefonlar, akıllı kameralar ve daha gelişmiş yapay zeka sayesinde bu casusluk yöntemi yaygınlık kazanıyor.
Cinsel yönelimi tespit edebiliyor
ABD’deki Standford Üniversitesi tarafından 2017 yılında geliştirilen bir algoritma, kişilerin cinsel yönelimlerini yüzlerinin fotoğraflarını kullanarak insanlardan daha isabetli olarak doğru tahmin edebiliyor. Yapay zeka teknolojileri, kişilerin diğer özel bilgilerini okumak için de hayata geçirilebilir.
Sosyolog Lisa Talia Moretti bu tür bir sistemin, şehirlerdeki MOBESE kameraları aracılığıyla, örneğin eşcinselliğin suç sayıldığı Suudi Arabistan gibi ülkeler tarafından devreye sokulabileceğinin altını çiziyor.
Şartlı tahliyelerde yapay zeka kullanılıyor
Yapay zeka yalnızca gözetleme ve yakalama imkanı sunmakla kalmıyor aynı zamanda kişileri yargılayabiliyor. ABD’nin bazı bölgelerinde şartlı tahliye talepleri hakkında yapay zeka ‘görüş’ bildiriyor.
Mahkumların tekrar suç işleme olasılığını değerlendiren COMPAS adlı yapay zeka sistemi, şartlı tahliye imkanından yararlanmak isteyen Glenn Rodriguez’i, 10 yıllık iyi davranış siciline rağmen hapishanede tutmaya karar verdi. Rodriguez süreç sonunda serbest bırakıldı ancak tahliye kurulu, algoritmanın önerdiği sokağa çıkma yasağını uygulamaya karar verdi. Rodriguez sistemin önyargılı olduğunu ve bu nedenle kendisi için sorun yarattığını savunuyor.
İtirazlara rağmen yaygınlaşıyor
Yapay zeka teknolojilerinin ABD’de kolluk kuvvetleri tarafından kullanımı, itirazlara ve tartışmalara rağmen artıyor. Ülkenin en kalabalık eyaletlerinden biri olan ve her yıl milyonlarca turist tarafından da ziyaret edilen New York eyaletinde polis departmanı yüz tanıma sistemleri dahil olmak üzere pek çok yapay zeka teknolojisini test ediyor.
Yapay zeka temelli sistemler insan istihdamına gerek duymadan videoları anlık analiz eden, kimlik tespiti yapabilen, ‘potansiyel suçluları’ izleyebilen giderek daha karmaşık ve yetenekli hale geliyor. Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nın raporuna göre, aralarında ABD, Almanya ve Fransa’nın da bulunduğu ‘gelişmiş demokrasi’ ülkelerinin yüzde 51’i vatandaşlarını aktif olarak takip ediyor.
