Küresel iklim değişikliği ve sıcaklık artışları beraberinde kuraklık ve nehirlerin akış hızını da olumsuz etkiliyor.
Kuraklık yüzünden Türkiye genelindeki nehirlerin neredeyse tamamında suyun akış hızı yüzde 70’lere varan oranda düşerken, göllerin yüzde 60’ı kurudu. Dünyanın en büyük sodalı gölü Van Gölü’nde bir kilometrelik çekilme yaşanırken bu yaz Tuz Gölü, İkiz Göller, Kuyucuk Gölü, Akşehir Gölü, Marmara Gölü tamamen kurudu.
Neredeyse yarısı ‘olağanüstü kurak’ bölge olan Türkiye’de ise BM ve uzmanların uyarılarına karşın bu zamana kadar ciddi bir önlem alınmadı. Milliyet’ten Önder Yılmaz’ın haberine göre Tarım Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü ile Devlet Su İşleri (DSİ) art arda gelen kuruma haberleri üzerine dört seçenekli proje hazırladı.
Burdur Gölü’nde dört havuz oluşturuldu
Pilot uygulama alanı olarak belirlenen Burdur Gölü’nde 100’er metrekare genişliğinde, 2 metre 20 santimetre derinliğinde dört havuz oluşturuldu. Çalışmada yapılan ölçümlerde, buharlaşmanın suyun normal halde bırakıldığı ‘şahit’ havuzuna kıyasla, ‘monolayer’ kimyasalının kullanıldığı havuzda yüzde 10,82, gölge toplarının kullanıldığı havuzda yüzde 67,26 ve yüzer güneş panellerinin bulunduğu havuzda ise yüzde 54,76 oranında engellediği belirlendi.
Gölge toplarının ciddi su tasarrufu sağlamasına rağmen içme suyu kaynağında kullanılması halinde arıtma tesislerinin ‘A2’ standardından ‘A3’ düzeyine çıkarılması zorunluluğu doğurduğu, bunun da ciddi mali kaynak ve yatırım gerektirdiği hesaplandı.
Yüzer güneş panelleri
Yüzer güneş panellerine ilişkin incelemede ise organik madde fitalatlarının suya fazla miktarda geçtiği belirlendi. Bu nedenle panellerin içme suyu kaynaklarının yüzeyine kurulmaması gerektiği, sulama suyu veya rekreasyon amaçlı alanlarda kurulmasında ise sakınca olmadığı tespiti yapıldı. Bu amaçla Burdur Gölü’nün 14 kilometrekarelik yüzeyine yönelik fizibilite çalışması yapıldı. Gölün yüzey alanı güneş enerji panelleriyle kaplandığında 5,22 milyon metreküplük buharlaşmayı azalttığı sonucu ortaya çıktı. Enerji üretim düzeneği uygulama hesaplarına göre de yıllık 2.453 gigavatlık elektrik üretimi ve bundan da 2,8 milyar liralık gelir hesaplandı.
200 gölde uygulanabilir
Tarım Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü Bilal Dikmen, “Buharlaşmayı azaltmada güneş enerji paneli ile gölge topu arasında sadece yüzde 8’lik bir fark var ama harcanan kaynak, parasal olarak gölge topunun bir dönüşü yok. Güneş enerji panellerini koyduğumuz zaman parasal olarak da bir dönüş sağlayıp döngü sağlayacağız. Bunu Enerji Bakanlığımıza bilgi olarak gönderdik ve bakanlığımız üzerinde şu anda çalışıyor” bilgisini verdi.
Bakanlığın uygun bulması halinde, 200 doğal göl, 822 adet baraj ve 507 göletten içme suyu olarak kullanılmayanların üzerine yüzer güneş panelleri kurulacak. Böylece hem su kaybı ve kuraklığın etkisi azaltılacak hem de milyarlarca TL’lik elektrik üretimi sağlanacak.
