Buna gerekçe olarak ise ilgili yayıncıların RTÜK’e lisans başvurusu yapmamaları gösterildi.
Her iki haber sitesine akşam saatlerinden itibaren erişim durdu.
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada, iki yayın kuruluşunun “ilgili mevzuata uygun hareket etmediklerini” kaydetti.
Açıklamada, “Bu yayın siteleri yasalarımız gereği ülkemizde şirketlerini kurup lisans alma süreçlerini başlatmaları halinde Üst Kurulumuz erişim engelleme sürecinin sona erdirilmesi için yargı mercilerinden talepte bulunacaktır.” denildi.
Engellemeleri duyuran DW ve VOA, takipçilerinin alternatif yollarla haberlerine nasıl ulaşabileceğine dair önerilerini paylaştı.
RTÜK üyesi İlhan Taşçı sosyal medya hesabından paylaştığı kararla ilgili mesajında ‘işte basın özgürlüğü ve ileri demokrasi!’ ifadelerini kullandı.
Gazeteciler Cemiyeti Başkan Yardımcısı Yusuf Kanlı Twitter’dan paylaştığı mesajda kararı eleştirdi: ”Sansür yasası dediğimiz dezenformasyon taslağı yasalaşsaydı rutin hale gelecek sansürün öncüsüdür VOA Türkçe ve DW Türkçe’ye engelleme kararları. Türkiye yasaklar ülkesi olmamalıdır. RTÜK internet gardiyanlığına son vermelidir”
Neden RTÜK kararına uyulmadı?
Deutsche Welle Türkçe, yaptığı açıklamada, “Lisans almak Türk hükümetinin editoryal içeriği sansürlemesini mümkün hale getireceği için DW bu karara uymadı.” dedi.
DW Genel Müdürü Peter Limbourg konuyla ilgili, “Yaptığımız kapsamlı yazışmalarda ve ayrıca medya denetleme kurumu başkanıyla yaptığımız kişisel görüşmelerde DW’nin neden böyle bir lisans için başvuruda bulunamayacağını açıklamıştık. Örneğin, Türkiye’de lisanslı medya, RTÜK’ün uygunsuz olarak değerlendirdiği çevrimiçi içeriği silmekle yükümlü. Bu durum bağımsız bir medya kuruluşu için kabul edilemez. DW, şimdi uygulanan erişim engeline karşı yasal yollara başvuracak.” açıklamasında bulundu.
Sitelere nasıl ulaşılır?
VOA Türkçe, yayınlarına “internet üzerindeki sansür ve erişim engellemelerine karşı özel olarak tasarlanmış iki uygulama üzerinden ulaşılabileceğini” duyurdu.
Açıklamada “İnternet içeriklerine erişim engeli yaşandığı zaman Voice of America’yla (VOA) anlaşmaları da olan “Psiphon” ve “nthLink” program ve uygulamalarını kullanarak sansür ve engellemeleri aşıp internette istediğiniz içeriğe erişebilirsiniz” ifadesine yer verildi.
Uygulamaların VPN, SSH ve HTTP Proxy teknolojilerini kullanarak internet kullanıcılarının engelli içeriklere güvenli ve serbest bir şekilde erişebilmelerini sağladığı belirtilen açıklamada, “Psiphon ve nthLink uygulamalarını akıllı telefon, tablet ve bilgisayarlarınıza indirip kullanabilirsiniz. Her iki uygulama da iOS, Android ve Windows işletim sistemlerinde çalışıyor.” denildi.
RTÜK’ten açıklama
Konuyla ilgili yazılı açıklama yapan RTÜK, “Gerçek veya tüzel kişilerce ilgili mevzuata uygun hareket edilmiş olsaydı bağımsız yargı tarafından erişimin engellenmesi müeyyidesi uygulanmayacaktı.” dedi.
RTÜK, yayın yasağının gerekçesini şu şekilde ifade etti: “İnternet üzerinden isteğe bağlı yayıncılık mecralarının düzenleme ve denetleme yetkisinin RTÜK’e Yasa ile verilmesinden sonra, lisansa tabi olup olmadıklarının tespiti amacıyla geniş kapsamlı internet sitesi taramaları başlamıştır ve bu taramalar devam etmektedir. Bu kapsamda Üst Kurul uzmanlarımız www.dw.com, www.amerikaninsesi.com internet sitelerini de incelemiştir. Uzman görüşüne göre, “Tüm medya içeriği” sekmesi altında ise “ses dosyaları” ve “video” sekmelerinin yer aldığı ve bu içeriklerin “programlar” sekmesi ile program bazında kategorize edilmesi ve katalog şeklinde sunuluyor olmasından dolayı isteğe bağlı yayın hizmeti faaliyeti yürütüldüğü ve İnternet İBYH lisansı alınması gerektiği kanaatine varılmıştır. Üst Kurul da görüşü yerinde bularak anılan internet sitelerine lisans başvurusu yapmaları için yasa gereği 72 saat süre vermiştir. Yasal süre sonunda RTÜK’e herhangi bir başvurunun yapılmadığının görülmesi üzerine yayın lisansı olmadan yayın hizmetine devam edilen internet siteleri için yargı süreci başlatılarak erişim engeli talep edilmek zorunda kalınmıştır.”
Erişim engeli nasıl sona erer?
Açıklamada, yayın kuruluşlarının ‘yükümlülüklerini yerine getirmesi’ halinde yasağın sona erebileceği belirtiliyor: “Bu yayın siteleri yasalarımız gereği ülkemizde şirketlerini kurup lisans alma süreçlerini başlatmaları halinde Üst Kurulumuz erişim engelleme sürecinin sona erdirilmesi için yargı mercilerinden talepte bulunacaktır.”
RTÜK’ün “çoğulculuktan, özgür basından, medya kuruluşlarının serbestçe habercilik yapabilmesinden yana” olduğu belirtilen açıklamada “Legal zeminlerde halkın haber alma özgürlüğünün teminatı olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası doğrultusunda 6112 sayılı Kanun ile çalışan Üst Kurul, görevini eksiksiz yerine getirmektedir. İfade ve basın hürriyetine ilişkin hiç kimsenin tereddüt etmesine, gereksiz endişeye kapılmasına ve yasal dayanaklarla işini yapan Üst Kurulumuzu töhmet altında bırakacak açıklamalar yapmasına lüzum yoktur.” denildi.
Ne olmuştu?
RTÜK, 2019’da yürürlüğe giren bir yönetmelikle internet yayıncılarına da lisans alma şartı getirmişti. Üst Kurul, bu yılın başlarında ise tepki çeken bir kararla VOA, DW ve Euronews’in Türkçe yayınlarının, lisans başvurusu yapılmaması halinde erişime engelleneceğini ilan etmiş ve 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı ve görüntülü bülten yayınlamadığı için; lisans alımı koşulları doğmadığından başvurudan muaf olmuştu.
VOA Türkçe ve DW Türkçe için ise lisans başvurusu yapmamaları gerekçesiyle yayınlarının engellenmesi için RTÜK, yargı yoluna gitmişti.
