"Malcolm X'i kim öldürdü?" (Who Killed Malcolm X?) adındaki belgesel, 1965 yılında öldürülen aktivist Malcolm X'in suikastını sorgulayan tarihçi Abdur-Rahman Muhammad'e kulak veriyor ve gerçek faillerin yakalanıp yakalanmadığını sorguluyor.
Belgeselde ayrıca adaletin tecelli etmesi için mücadele yürüten bir vakıf olan Innocence Project'in incelediği kimi belgelerde yer alan iddialara yer veriliyor.
Manhattan bölge savcılığından yapılan açıklamada, savcının ortaya çıkan yeni iddiaları ve delilleri ele alacağı, gerekli görmesi halinde doyasının yeniden açılabileceği belirtildi.
Savcı Cyrus Vance'in Innocence Project'in temsilcileriyle bir araya gelerek bir toplantı yaptığı aktarıldı.
Malcolm X'in kızı Ilyasah Shabazz ise dosyanın yeniden açılması ihtimaline karşı hissettiği duyguları "tarif etmeye yetecek kelimelerin olmadığını" söyledi.
Babasının bütün hayatını gerçeği aramakla geçirdiğini söyleyen Ilyasah Shabazz, babasının suikastıyla ilgili gerçeklerin de açığa çıkmasını umduğunu belirtti.
Üç kişiye müebbet hapis
Malcolm X olarak bilinen El-Hajj Malik El-Shabazz, ırkçılığın çok yüksek olduğu bir dönemde ABD'de siyah hakları için mücadele eden Müslüman bir aktivistti.
1925 yılında Nebraska'da doğan Malcolm X'in babası Earl Little da Baptist Kilisesi'nin siyah hakları için mücadele veren dini mensuplarından biriydi.
Irkçı beyaz gruplardan ölüm tehditleri alan Earl Little, Malcolm X altı yaşındayken öldürüldü.
1946 yılında ev soygununa karıştığı için hapse giren Malcolm X burada Müslüman oldu.
Malcolm X, hapiste kaldığı yedi yıl boyunca Nation of Islam (NOI) adı verilen dini organizasyonun lideri olan Elijah Muhammad'in öğretilerini inceleyerek benimsedi.
Nation of Islam'a (NOI) üye olduktan sonra yazdığı köşe yazıları ve yaptığı konuşmalarla bu öğretiyi yaymaya başlayan Malcolm X, hem karizmatik kişiliği dolayısıyla medyanın çok yer verdiği isimlerden biri oldu hem de inanışına çok fazla taraftar kazandı.
Yaptığı tartışmalı açıklamalar ve 1960'lı yıllarda büyük güç kazanan siyah hakları mücadelesinde dişli bir portre çizen Malcolm X, birçok farklı açıdan ters düştüğü için Elijah Muhammad ve NOI ile 1964'de yollarını ayırdı.
Çok sayıda ölüm tehdidi alan Malcolm X, 1965 yılında New York'ta konuşma yapmak için sahneye çıktığında öldürüldü.
Nation of Islam (NOI) üyesi olan üç kişi, Mujahid Abdul Halim (Talmadge Hayer ve Thomas Hagan isimleriyle biliniyor), Muhammad Abdul Aziz (Norman 3X Butler olarak biliniyor) ve Khalil Islam ( Thomas 15X Johnson olarak biliniyor) 1966 yılında müebbet hapis cezası aldı.
'O gün evde radyo dinliyordum'
Yıllar boyunca hem Aziz hem de 2009 yılında ölen Islam masum olduklarını öne sürdü; Halim suikastta rolünün olduğunu kabul etse de diğer iki kişinin masum olduğunu söyledi.
1985 yılında şartlı tahliye edilen 81 yaşındaki Aziz, isminin aklanması için Innocence Project'e başvurdu.
Innocence Project'e göre Aziz ve Islam'ı suikasta bağlayan fiziksel bir kanıt yok.
Netflix'in belgeselinde de Malcolm X cinayetinin etrafındaki kimi senaryolar ele alınıyor.
Bu iddialardan biri FBI'ın cinayeti kurguladığını ve suikastın beyaz ırkçılar tarafından işlendiğini öne sürüyor.
Belgeselde de Aziz ve Islam'a karşı çok az sayıda kanıt olduğu belirtiliyor.
Netflix'in "Malcolm X'i kim öldürdü?" yapımında da Innocence Project'e göre Aziz suikast gününü, "Koltukta ayaklarımı uzatmış yatıyordum ve radyoda duydum" diyerek anlatıyor.
Innocence Project'in kurucularından Barry Scheck savcının açıklamasından sonra, "Bu davanın tarihi önemi ve temsil ettiğimiz Aziz'in 81 yaşında olmasından ötürü bu davanın tekrar incelenmesi için saygı duyulan iki savcının atanması bizi cesaretlendirdi" dedi.
