14 Mayıs seçimleri için sahaya inen siyasi parti liderlerinin vaatlerinin ilk sıralarında enflasyonu düşürmek ve işsizliği azaltmak geliyor.
Nisan ayının ilk haftasında açıklanan TÜİK verilerine göre martta enflasyon yıllık bazda 50.51, ENAG’a göre ise yüzde 112.51 oldu.
Kime ekonomistler mevcut durumun sürdürülebilir olmadığını belirterek, 500’lük yeni banknot basımının artık kaçınılmaz olduğu görüşünde.
Bir süredir ekonomistler hükümetin böyle bir hazırlık içinde olduğunu dillendiren uzmanlar, Türk Lirasının alım gücünün düşmesi sebebiyle bunun şart olduğunu söylüyor.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı ve AKP Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz ise ”500 liralık banknotlara Türkiye’nin ihtiyacı yok” diyor.
500 TL’lik yeni banknotlara ihtiyaç var mı?
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, 5 TL’nin alım gücünün kalmamasından ötürü yeni 500 TL’lik banknotların tedavüle sürülebileceği öngörüsünde bulunuyor.
Kubilay’a göre sadece 500 TL’lik banknotlar değil, süreç böyle devam ederse iktidar değişsin ya da değişmesin yeni 1000 TL’lik banknotlar da yolda.
“Türkiye’de altılı para sistemi uygulanıyor. Yani altı demir para, altı da banknot oluyor. Şimdi 500 TL banknot için öncelikle 5 TL kağıt paranın demir paraya çevrilmesi gerekiyor.” diyor Dr. Murat Kubilay.
Bunu çevirirken başka bir demir paranın elimine edileceğini belirten Kubilay, uzun yıllardır Türkiye’de uygulandığı için bunun kanunla yapılabileceğini söylüyor.
Yeni banknotlar için hazırlık olduğu yönündeki konuşmalara dikkat çeken Kubilay, “Şu anda 5 TL’nin de satın alma gücü kalmadığı için 500 TL banknotları beklemek gerekiyor. Ama şunu ifade edeyim; süreç böyle giderse iktidar değişsin ya da değişmesin sadece 500 TL değil, biz 1000 TL’yi de görürüz.” ifadelerini kullanıyor.
Dr. Murat Kubilay, halihazırda böyle bir hazırlığın olduğunu fakat bu sürecin seçim sonrasına bırakılacağını ifade ediyor.
Kubilay, seçim öncesi böyle bir adımın 90’lı yılları anımsatacağını dile getiririyor:
“90’lı yıllarda üst üste yaşanan yüksek enflasyondan dolayı yeni para basımları yaşandı. 20 bin lira ile başlayan süreç 50 bin, 100 bin ile devam etti. Günün sonunda bu paralarla sadece ekmek alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan bu dönemi kötülüyor ve aynı duruma kendisinin düştüğünü ifade etmek istemiyor. O nedenle yeni banknotlar seçim sonrasına kaldı.”
Yeni banknotların basılması ne anlama geliyor?
Ekonomistler her ne kadar bu büyük küpürlerin günlük hayatta pek etkisi olmasa da para basımının yüksek enflasyonun kabul edildiğinin bir kanıtı olduğu görüşünde.
Bu durumun psikolojik açıdan sonuçları olduğunu vurgulayan Dr Kubilay, yüksek banknot basımının kronik enflasyondan dolayı ‘paranın değerinin korunamadığını itiraf etmek’ anlamına geleceğine dikkat çekiyor:
“O nedenle sürekli yeni banknotlar basılırsa ve buna ihtiyaç olduğu ortaya çıkarsa enflasyonun tıpkı 90’lardaki gibi satın alma gücünü ciddi anlamda tehdit ettiğini iktidar da açık şekilde kabul etmiş olacak. Ama bu imajı istemiyorlar. Halbuki bu tip yeni banknotların ticareti kolaylaştırıcı tarafları da var. Belli bir yerden sonra kullandığınız en büyük küpür 10 Dolar veya altında kalınca para sayımını zorlaştırmış oluyorsunuz. Aynı zamanda sadece 200 TL demeyelim, 10 TL ve altının da kullanımı azalıyor. 50 TL altındaki parayı çok ender çekiyoruz. Özetle yeni banknotlar ekonomide bir neden değil sonuç. Enflasyonun kronik hale geldiğini Türk Lirasının döviz kuruna ve enflasyona karşı korunamadığı anlamına geliyor.”
“Atılan sıfırlardan biri geri geldi”
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, paradan atılan sıfırlardan birinin bir süre önce geri geldiğini, böyle giderse de ikinci sıfırın da bir kaç yıl içinde geri geleceğini söylüyor.
“Biz 2005 yılı başında paradan altı sıfır attık ama çoktan o sıfırlardan biri geri geldi” diyen Kubilay, “Böyle giderse bir kaç yıl içinde ikinci sıfır da geri gelecek. Dönemin ruhundan ötürü yüzde 20 üzerindeki bütün enflasyonlar yüksek. Artık bir anda paraya yeni bir kaç sıfır gelmesi olmuyor ama bu çağa göre bir sıfır gelmesi kötü bir görüntüdür. Son 10 yılda dolar kurunun geldiği yere bakarsak neticeyi de daha iyi anlamış oluruz. Bu durumun piyasalara ya da dış ticarete de bir etkisi yok, elektronik ödeme sistemleri yayın, döviz kullanılıyor. Ama yabancıların Türkiye’de para bozdurduklarında daha kalın banknot olacak.” dedi.
KAYNAK: EURONEWS TÜRKÇE
