Türkiye’de 200 binden fazla iş yerinin koronavirüsten dolayı kapanması ve bir çok firmada üretime ara verilmesi işçileri etkiledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan önlem paketinde Kısa Çalışma Ödeneği yer alıyor. Bu koronanavirüs sebebiyle getirilen bir uygulama değil. Bu ödenek İşsizlik Sigortası Kanunu’nda yer alıyor ve virüs ortaya çıkmadan önce de uygulanmaktaydı. Ancak Türkiye’de buna başvurmak için şartlar biraz daha kolaylaştırıldı.

Ödemenin kaynağı nedir?

Ödemeler ise İşsizlik Fonu’ndan yapılıyor. İşsizlik Fonu’nun gelirleri ise yüzde 2 işveren primi, yüzde 1 işçi primi ve yüzde 1 devlet katkısı ile faiz gelirlerinden oluşuyor. Devletin katkısı işçiden yapılan kesinti ile aynı.

Kısa çalışma uygulaması nedir?

İş yerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. İş verenin İŞKUR’a başvuruda bulunması ve iş yerinin bundan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekiyor. Covid-19 zorlayıcı sebep sayılıyor.

Amaç nedir?

Kısa çalışma uygulamasının temel amacı istihdamın korunmasıdır. Kısa çalışma ile çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanmaktadır. Aynı zamanda istihdam korunarak, deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçilmektedir.

Sadece sigortalı çalışanlar yararlanıyor

Bu uygulamadan sadece sigortalı çalışan işçiler yararlanabiliyor. Kayıt dışı çalışanlar ödenekten para alamıyor. İşçilerin de son 60 günde sigortalı çalışıyor olması ve son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması gerekiyor.

Önceleri daha yüksek olan bu süre, Covid-19 salgınından dolayı düşürüldü. Normal şartlarda son 120 gün sigortalı olmak ve son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olmak gerekiyordu.

İş yerindeki tüm işçiler yararlanabilir mi?

Bu konuda bir sınır yok. Kısa çalışma talebinin uygun bulunması hâlinde kısa çalışmaya tabi tutulan işçilerden kısa çalışma başlama tarihinden önceki 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son 3 yılda 450 gün süreyle prim ödemiş olanlar ödenekten yararlanır. Kısa çalışma uygulamasından yararlanmak için asgari çalışan sayısı şartı yok.

Belediye şirketlerinin talebinin İş Müfettişlerince uygun bulunması ve işçilerinin yasada aranan prim ödeme şartlarını sağlamaları halinde belediye şirketlerinde çalışanlar da kısa çalışmadan faydalanır.

SGK ve Maliye’ye borcu olanlar başvurabilir

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Maliye borcu olan iş yerleri de kısa çalışma başvurusu yapabilir. İşçiler kendi başvuru yapamaz. Kısa çalışma başvurularının işverenler tarafından yapılması gerekiyor.

Süreç nasıl işliyor?

İŞKUR’a teslim edilen belgeler İŞKUR birimleri tarafından uygunluk tespiti yapılabilmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıklarına gönderiliyor. Bu çerçevede, iş müfettişlerince yapılacak uygunluk tespiti sonucu işverene başvurunun yapıldığı aynı yöntemle İŞKUR tarafından işverenin başvuru yaptığı e-posta adresine bildiriliyor.

Ödenek aylık ne kadar para veriyor?

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanıyor. Günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı ödeniyor. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçmiyor. Bin 752 TL ile 4bin 381 TL aralığında bir ödeme yapılıyor. Bu ödeme işverene değil doğrudan işçinin kendisine PTT tarafından yapılıyor.

Sağlık sigortası devam ediyor

Kısa çalışma uygulaması süresince işçilerin çalışmadıkları günler için Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından SGK’ya bildirilmekte olup ilgililer ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor.