Tüm dünyada 1 milyon 300 binden fazla insana bulaşan ve 75 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği koronavirüs salgını devam ederken, karantina ve sosyal mesafe kuralları bireysel ya da hükümetler seviyesinde katılaşıyor, insanlar daha az dışarı çıkıyor, daha çok dükkan kapanıyor ve gelir kayıpları büyüyor. 

Dünyanın karşı karşıya kaldığı her krizde insanların aklında oluşan “Bu daha ne kadar sürecek?” belirsizliğinin bir göstergesi Uluslararası Para Fonu (IMF) Dünya Belirsizlik Endeksi de bu endişelerle birlikte tarihin en yüksek seviyesine çıkmış durumda. 

IMF’nin koronavirüs salgını ile birlikte Küresel Belirsizlik Endeksi’ne alt endeks olarak eklemek zorunda kaldığı Dünya Pandemi Belirsizlik Endeksi’nde de durum farklı değil. 

Aşağıdaki grafiğe göre 31 Mart itibariyle ölçülen belirsizlik, 2002-2003 döneminde yaşanan SARS salgınının üç katı, yaklaşık altı yıl önce yaşanan Ebola salgınının ise 20 katı büyüklüğünde. Koronavirüs krizinin ne zaman bitebileceği konusunda kimse tahmin yapamadığından belirsizlik seviyesi de artışını sürdürüyor. 

Endeksi ülke bazında da inceleyen IMF, belirsizliğin en yüksek gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde olduğunu söylüyor. Fransa, Almanya, İran, İtalya, İspanya, İsviçre, Birleşik Krallık ve ABD gibi ülkeler de bu “rekorda” başı çekiyor.

Düşük büyüme ve sıkı finansal koşullarda belirsizliğin yükseldiğini söyleyen IMF’ye göre para politikasının gücünü artırmak için ülkeler arası senkronize aksiyon alınması gerek. 

“Ülkeler arası bol likidite, finansal koşullardaki hızlı daralmayı tersine çevirecek önkoşuldur” diyen IMF, 9 Mart’ta yaptığı açıklamada az gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler için 50 milyar dolarlık bir teşvik olacağını duyurmuştu. 

Küresel Belirsizlik Endeksi nedir?

IMF Araştırma Departmanı Başkan Yardımcısı Davide Furceri, Kıdemli Araştırmacısı Hites Ahir ve Stanford Üniversitesi Ekonomi Bölümü Profesörü Nicholas Bloom tarafından oluşturulan Küresel Belirsizlik Endeksi, IMF’nin Ekonomist İstihbarat Birimi’nin hazıladığı ülke raporlarında kullanılan “belirsizlik” kelimesi üzerinden hesaplanıyor. 

Endeks, 143 ülkenin 1996’dan, 34 gelişen ve çok gelişmiş ekonominin 1955’ten bu yana kayıtlarını tutuyor. 

11 Eylül saldırıları, SARS salgını, Körfez savaşları, 2008 krizi ve Lehman Brothers’ın çöküşü, Avrupa’nın sınır krizi, El Nino gibi kasırgalar, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkışı, ABD Başkanlık seçimleri, ABD-Çin arası ticaret savaşları gibi birçok olay endeksin en belirgin kırılma noktaları. 

KAYNAK: INDEPENDENT TÜRKÇE - GÖKÇEN TUNCER