Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Süryanice "güvenilir kişi" anlamına gelen "Amno" kelimesinin Türkçe olmadığı gerekçesiyle soyadı olarak kullanılmasını yasaklayan mahkeme kararını haksız bularak, Türkiye'yi mahkum etti. Kararla birlikte Türkiye'de Süryanice soyadı kullanımının önü açıldı.
AİHM Türkiye’nin Süryanice “Güvenilir kişi” anlamına gelen "Amno" kelimesinin soyadı olarak kullanılmasını yasaklayan kararını haksız bularak, “Özel hayat ve aile hayatına saygı” hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Mardin’in Midyat ilçesinde 2005 yılında soyadını “Amno” olarak değiştirmek isteyen Midyat nüfusuna kayıtlı İsviçre yurttaşı Nuri Aktaş, soyadı değişikliği için Midyat Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvuruda bulundu. Aktaş’ın başvurusunu değerlendiren mahkeme “Amno” kelimesinin Türkçe olmaması ve Soyadı Kanunu’na aykırı olduğunu öne sürerek, başvuruyu reddetti. Aktaş’ın avukatı Rudi Sümer’in Yargıtay’a yaptığı itirazlardan sonuç alınamadı.
Müvekkilinin aynı zamanda İsviçre yurttaşı olması ve İsviçre'de resmi olarak "Amno" soyadını kullanıyor olması nedeniyle Türkiye'deki resmi işlemlerinde sorunlar yaşadığını belirten Sümer, mahkemenin kararının "ayrımcılık yasağı" ve "özel hayat ve aile hayatına saygı" hakkının yanı sıra eşitlik hakkının ihlalini içerdiğini belirterek, 2007 yılında davayı AİHM’ye taşıdı.
AİHM ihlal kararı verdi
AİHM, aldığı kararla Türkiye’nin “Özel ve aile hayatına saygı” hakkını ihlal ettiğine karar verdi. AİHM, kararında ayrıca mahkemenin kararında "kamu yararı" gerekçesini sunmasını da "Başvuranların isimlerinin Türkçe olmayan isimlerle değiştirilmesinin kamu yararını nasıl etkileyeceği henüz kanıtlanmamıştır" ifadesine yer verdi. AİHM, aynı zamanda başvurucu olarak Aktaş'a bin 500 Euro manevi tazminat ödenmesine de karar verdi.
"Emsal teşkil ediyor"
Mahkeme kararını sosyal medya hesabından duyuran avukat Rudi Sümer, “AİHM tarafından 25/06/2019 tarihinde verilen karar ile, Süryanice soyadı kullanımına izin vermeyen Midyat Asliye Hukuk Mahkemesi kararının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8. maddesi ile korunan ‘özel ve aile hayatına saygı’ hakkının ihlaline neden olduğuna karar vermiştir. Bu karar aynı zamanda Anayasanın 90/5 maddesi gereğince benzer mahiyetteki davalar karşısında bağlayıcı emsal niteliği teşkil ediyor” dedi.
