Ünlü yazar Elif Şafak’ın 2019 yılında Doğan Kitap etiketiyle yayımlanan “On Dakika Otuz Sekiz Saniye” romanında Kürtler ve Ermenilerle ilgili ifadelerin sansürlendiği ortaya çıktı. Akademisyen ve çevirmen Mehmet Fatih Uslu, kitabın İngilizce ve Türkçe versiyonlarını karışlaştırarak ikisi arasındaki farklara dikkat çekti.
Kitabın İngilizce ve Türkçe versiyonlarını karşılaştırmalı olarak okuduğunu belirten Uslu, Twitter üzerinden tespit ettiği çeviri farklılıklarını paylaştı. Uslu kitaptaki sansüre ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Elif Şafak’ın son romanı On Dakika Otuz Sekiz Saniye’nin İngilizce ve Türkçe versiyonlarını karşılaştırarak okuyunca tuhaf sansürler gördüm. Örneğin İngilizcedeki ‘Kurdish insurgents’ (Kürt asiler) ifadesi düşmüş, yerine bunu ima eden upuzun bir ifade gelmiş. ‘Kurdish film director’ Yılmaz Güney, ‘dünyaca ünlü yönetmen’ olmuş. Ve Ermenilerin hayatta kalma umudu pek olmayan Der Zor’a sürüldükleri yönündeki ifade Türkçe baskıdan çıkarılmış.”
“Kurdish film director” Yılmaz Güney, “dünyaca ünlü yönetmen” olmuş :) pic.twitter.com/Pa0K3u4Noa
— Mehmet Fatih Uslu (@mefuslu) August 4, 2021
İyi niyetle yazarın Türkiye'de kendini hukuki süreçlerden korumak için bu yolu seçtiği düşünülebilir. Ama benim kanaatim, Şafak için hâlâ en büyük pazar olan Türk okuru "ürkütmemek" için bu yolu seçtiği. Yani meselenin özü ticari görünüyor.
— Mehmet Fatih Uslu (@mefuslu) August 4, 2021
‘TÜRK OKURU ÜRKÜTMEMEK İÇİN…’
Mehmet Fatih Uslu Twitter paylaşımlarının sonunda, “İyi niyetle yazarın Türkiye’de kendini hukuki süreçlerden korumak için bu yolu seçtiği düşünülebilir. Ama benim kanaatim, Şafak için hâlâ en büyük pazar olan Türk okuru ‘ürkütmemek’ için bu yolu seçtiği. Yani meselenin özü ticari görünüyor” görüşünü öne sürdü.
benim bildiğim kadarıyla elif ş. ingilizce yazıyor ama türkçesini de çevirmenle birlikte gözden geçiriyor. yani şunu bilmemesi mümkün değil. nabza göre şerbet dağıtıyorsa şaşırır mıyız? https://t.co/ixTeY8ip5c
— banushka (@yelkovansizsaat) August 4, 2021
DOĞAN KİTAP BİR AÇIKLAMA YAPMADI
Şafak, romanlarını İngilizce yazıyor ve daha sonra Türkçeye çeviriyor. Kitabın basıldığı Doğan Kitap konuyu ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı. Uslu’nun tespitlerine yorum yapan birçok çevirmen, yazar ve okur, söz konusu sansürlerin Şafak’tan bağımsız yapılamayacağını kaydetti. Şafak’ın, kitaplarının çevrilmesi sürecini çok yakından takip ettiği ve ondan izinsiz hiçbir bölümün bu şekilde aleni olarak değiştirilemeyeceği kaydedildi.
