Ekim başında 90 ülkede en çok izlenen dizi olan Squid Game’in başarısı, yabancılara Güney Kore’nin karmaşık toplum yapısına içerden bir bakış imkanı sunmasından kaynaklanıyor.
Sürükleyici hikaye anlatımının yanı sıra dizinin Güney Kore’deki günlük hayatı etkileyen gerçek olayları tasviri eleştirmenlerin övgüsünü kazandı.
Dizi, Seul’daki iki ailenin birbirine tezat hayatını anlatan Parasite (Parazit) filminin hemen ardından geldi.
Parazit 2020’de en iyi film dalında Oscar Ödülü kazanan ve İngilizce’den farklı bir dilde çekilmiş ilk film olmuştu. Film en iyi yönetmen ödülünün de dahil olduğu beş dalda daha Oscar kazanmıştı.
Güney Kore toplumunun sosyal problemlerinden bugüne kadar haberdar olmayan uluslararası izleyiciler, artık bunların farkında.
Kadın düşmanlığı Misogyny
Dünya Ekonomik Forumu 2021 Küresel Toplumsal Cinsiyet Ayrımı listesinde Güney Kore, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında 102. sırada geliyor.
Squid Game bu kültürü, kadın yarışmacıların bazı görevlere uygun görülüp görülmeyeceği üzerine dönen tartışmalarla yansıtıyor.
Dizide yatırım fonu yöneticisi Cho Sang-woo, kadınların grup görevlerinde yer almasını birden fazla kere engellemeye çalışıyor.
Fakat dizinin kendisi de kadınların rollerini betimlemesi açısından eleştirildi.
Tartışmalar özellikle Mi-nyeo karakterin etrafında yoğunlaşıyor. Bu karakter gangster Deok-su’nun takımına girmek için onunla cinsel ilişkiye girmişti.
Squid Game yazarı ve yönetmeni Hang Dong-hyuk, kadın düşmanlığı suçlamalarını sosyal medya hesabından reddetti.
Kore gazetesi Hankook Ilbo’ya konuşan yönetmen, karakterlerin en kötü durumlar karşısında neler yaptıklarını göstermek istediğini söyledi.
Kuzey Kore’den kaçanların akını
Dizide Kuzey Kore’den Güney’e kaçanların hikayeleri de işleniyor.
Model Jung Ho-yeon’un oynadığı Sae-byok karakteri, Kuzey Kore’den kaçarken ayrı düştüğü ailesini tekrar bir araya getirebilmek için ihtiyaç duyduğu parayı kazanarak ailesini birleştirme umuduyla oyuna katılıyor.
Pandemiden önce her yıl binden fazla Kuzey Koreli, Güney Kore’ye kaçıyordu.
Güney Kore’nin bu kişilerin sosyal ve ekonomik entegrasyonu için çeşitli politikaları olsa da, ayrımcılık, kötü muamele ve şüpheye maruz kalmaları olağan bir durum.
Squid Game bunu da dizide işliyor. Üstelik Korece konuşmayanların anlamayacağı bir detay da var: Kuzey’den kaçan pek çok kişi gibi Sae-byok da orijinal şivesini saklayıp Seul şivesiyle konuşuyor.
Gerçek şivesini yalnızca bir yetimhanedeki erkek kardeşiyle konuşurken kullanıyor.
Yoksulluk
Güney Kore’de yoksulluk olduğunu öğrenen kişiler genellikle şaşırır. Çünkü Güney Kore Fransa, İtalya ve İspanya gibi ülkelerin önünde, BM İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde 23. sırada yer alıyor.
Fakat dizinin ana karakteri Gi-hun işten çıkarılmış, iki iş batırmış, hasta annesiyle yaşayan ve kızına doğum günü hediyesi alacak parası olmayan biri.
Gi-hun, yoksulluktan çıkamayan “başarısız işçiyi” betimliyor.
Toplum içindeki gelir dağılımındaki adaleti ölçen Gini Endeksi’nde Güney Kore bazı Nordik ülkelerinden daha iyi durumda.
Peki dizide bu tema neden işleniyor?
Çünkü Güney Kore’de eşitsizlik artışta. Ülkedeki en zengin yüzde 20’nin serveti, en yoksul yüzde 20’ninkinin 166 katı.
OECD verileri 51 milyon nüfuslu ülkenin yaklaşık yüzde 17’sinin pandemi öncesinde yoksulluk koşullarında yaşadığını gösteriyor.
Bazı insanlar, Goshitel ve Goshiwon adlı verilen ve genişliği iki metrekareye kadar düşebilen küçük küplerde yaşamak zorunda kalıyor.
Bazı evlerde bir ailenin birden fazla nesli bir arada yaşıyor.
Ama durumu iyi olanlar bile zorlanıyor: Hanehalkı borcu gayrisafi yurtiçi hasılayı aşmış durumda. Bu Asya’daki en büyük oran.
Göçmen sömürüsü
Squid Game’deki en sempatik karakterlerden olan, Pakistan göçmeni ve fabrika işçisi Ali, Güney Koreli patronu maaşını aylar boyunca ödemeyince yarışmaya katılıyor.
Eşini ve bebeğini geride bırakmak zorunda kalıyor.
Pakistanlılar Güney Kore’deki en büyük göçmen gruplarından olmasa da Ali’nin hikayesi, bazı göçmenlerin ülkede sömürülme hikayesini anlatıyor.
Güney Koreli yetkililer son 20 yılda işçi koruma yasaları çıkarsa da, insan hakları grupları göçmen işçilerin koşullarının hâlâ çok kötü olabileceğini söylüyor.
Kurumsal ve siyasal yandaş kayırma kültürü
Squid Game’in ana karakterlerinden biri, çalıştığı bankanın parasını zimmetine geçirdiği ortaya çıktıktan sonra işten atılan yatırım fonu yöneticisi Cho Sang-woo.
Güney Kore son yıllarda siyaset ve iş dünyasında çok sayıda skandalla çalkalandı.
Bunlar arasında ülkenin ilk kadın devlet başkanı olan Park Geyn-hye’yi 2016’da cezaevine gönderen yolsuzluk da vardı.
Çin’le karmaşık bir ilişki
Squid Game’de Çin’in adı sadece bir kere geçiyor: Sae-byok’un annesi Çin üzerinden Güney Kore’ye kaçmaya çalışırken Çin’de tutuklandığında.
Pekin ve Seul arasındaki ilişki, dizinin kendisinden çok sokaktaki yansımasında kendini belli ediyor.
Çin basını, oyuncuların giydiği yeşil kıyafetin 2019’da vizyona giren Çin yapımı “Teacher, Like” filmindeki kıyafetleri andırdığını yazdı.
Bu, sosyal medyada tartışmalara yol açtı.
Fakat bütün bu tartışmalar dizinin Çin’deki popülerliğini etkileyemedi.
Netflix Çin’de yasaklı olsa da dizi, korsan sitelerden izlenebiliyor.
Çin’in en popüler film ve kitap eleştiri sitesi Douban’da diziye 300 bin yorum geldi ve 10 yüzden 7,6 gibi etkileyici bir not aldı.
İronik bir şekilde Çin’deki e-ticaret siteleri dizideki kostümler gibi ürünleri satmaya başladı.
Şangay’da, dizideki Kore tatlısı dalgona satan dükkanlar bile açıldı.
TikTok’ta, dizideki dalgona oyununu taklit eden videolar da yapıldı.
Squid Game böylesine masum bir tatlıya olumsuz anlamlar yüklemiş olabilir ama dizinin popülerliği genel olarak Kore kültürüne dair ilgiyi bütün dünyada artırıyor.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
